Сансрын дуран

Сансрын дуран буюу сансар ажиглалтын газар нь одон орны объектуудыг ажиглахад ашигладаг сансар огторгуйн дуран юм. 1946 онд Лайман Спитзерийн санал болгосон анхны бүрэн ажиллагаат дуран нь Америкийн Орбитын Одон Орон Судлалын Төв/ American Orbiting Astronomical Observatory, OAO/ -өөс 1968 онд хөөрсөн ба Зөвлөлтийн Орион-1 хэт ягаан туяаны дуран нь 1971 онд Салют-1 ажиллагаагаар хөөрчээ. Сансрын дуран нь тодорхой долгионы урттай гэрлийг шингээх, тараах, үүлэнд саад болох, анивчих гэх мэт атмосферийн хугарлын гажуудал зэрэг агаар мандлаас үүдэлтэй хэд хэдэн асуудлаас зайлсхийдэг. Сансрын дуран нь өдрийн цагаар бүдэг биетүүдийг ажиглаж чаддаг бөгөөд газрын ажиглалтын газруудад тулгардаг гэрлийн бохирдлоос зайлсхийдэг. Тэдгээрийг хоёр төрөлд хуваадаг: Тэнгэрийг бүхэлд нь зурагладаг хиймэл дагуулууд (одон орон судлалын судалгаа) болон одон орон судлалын сонгосон объектууд эсвэл тэнгэрийн хэсэг болон түүнээс цааш төвлөрдөг хиймэл дагуулууд гэж хуваадаг. Сансрын дурангууд нь хиймэл дагуулаас зураг авах, цаг агаарын шинжилгээ хийх, тагнуул хийх болон бусад төрлийн мэдээлэл цуглуулах зорилгоор дэлхий рүү чиглэдэг дэлхийн дүрслэлийн хиймэл дагуулаас ялгаатай байдаг.

ТҮҮХ

1946 онд Америкийн онолын астрофизикч Лайман Спитцер сансарт телескоп буюу дуран байрлуулахыг санал болгосон. Түүний санал нь дэлхийн агаар мандалд саад учруулахгүй том телескоп байгуулах талаар уриалсан байсан ба 1960-70-аад онд ийм системийг бий болгохын төлөө лобби хийсний дараа Спитцерийн төсөөлөл эцэстээ 1990 оны 4-р сарын 24-нд Space Shuttle Discovery (STS-31)-ээр хөөргөсөн Хаббл сансрын дуран болж хувирав.